انسان هایی که فربه از دانش اند اما جانشان تهی از بینش، کتاب هایی که افق های تازه می گشایند
به گزارش عینک دایره ای، خبرنگاران - حکمت الله ملاصالحی، عضو هیأت امنای بنیاد ایران شناسی: علی المعمول سال های گرم و پرتموج و تحرک دانشجویی با کتاب های درسی و فرادرسی علمی و فلسفی و ادبی و سیاسی، زیرسقف و در فضای دانشگاه ها بسر می گردد. سال های دانشجوی این قلم نیز این چنین بسرشد.
سفر به بیرون از میهن برای ادامه تحصیل، آشنایی با زبان ها و فرهنگ ها و جامعه ها وجمعیت های دیگر، آتش و عطش کنجکاوی ها و کشش ها و کنش ها و چشش های شناختی و ذوقی و هنری را هم درتنور جانم گرم تر و شعله خیزتر کرد، هم دسترسی به کتاب ها و نشریات و دانشنامه های علمی و فلسفی و ادبی و ذوقی و زیباشناختی بویژه در حوزه باستان شناسی و رشته ها و دانش های مرتبط آسانتر و روانتر.
سالی که طی کردیم برای ملت ما و میهن ما و برای جمعیت های پرشمارسیاره ما سالی خوش نبود. غم انگیز و مصیبت بار بود. متأسفانه سنگینی اندوه و محنت و ملالش همچنان برشانه روان و رفتار جمعیت های سیاره ما احساس می گردد. تصور نمی کنم با هیچ دهان و زبان و قلمی، رنج و اندوه و مصیبت انسان هایی که عزیزان شان را زیرسقف بیمارستان ها و روی تخت اتاق مراقبت های ویژه و یا در انزوای قرنطینه به علت بیماری کوید 19 ازدست داده اند؛ بتوان التیام بخشید و برزخم های عمیق روحیشان مرهم نهاد.
بلاها و مصیبت ها همواره بوده اند و همواره هستند و هربار که برتن و جان زندگی ما، برسلامت روان و رفتار ما هجوم آورده اند و تاخته اند و آرامش و امنیت و آسایش ما را به مخاطره افکنده اند؛ اراده و عزم و همت و وجدان جمعی ما را در دفع و برطرفشان و چاره اندیشی و تدبیر و مهارشان به آوردگاه آزمون فرا خوانده اند و در جان ذهن و فکر و دانش و مهارت ما و دربازوی حکمت و خرد ما قوت دمیده اند و قدرت ریخته اند.
به سخن دیگر هیچ بلا و مصیبتی، مطلق بلا و شر و مصیبت بار، نیست ؛ اگرچنین بود نَفَس و نبض زندگی ازحرکت باز می ایستاد و متوقف می شد و دفع و برطرف بلا و مصیبت ناممکن. ویروس همه گیر کرونا تجربه نحوه دیگری از زندگی را زیر سقف خانه ها و درفضای مجازی بروی جمعیت های جامعه و دنیا بشری ما گگردد که کمتر درباره اش اندیشیده بودیم. این ویروس وبلای همه گیر و مصیبت بار، هرچند دسترسی به کتابخانه های عمومی را براهل کتاب و مطالعه دشوارکرد، لیکن تنور کتابخوانی و مؤانست و مصاحبت با کتاب را زیرسقف خانه ها بیش از پیش گرم کرد.
اتفاقاً بازخوانی، بازبینی، تفکر و تأمل مداوم در کتاب های مورد علاقه و خوانده شده را در برنامه کاری هرروزه این قلم درسالی که گذشت به دنبال داشت. اینک نیزسفره کتاب های متعدد با عناوین متفاوت روی میزکارو روی کرسی اتاق زمستانی ماه هاست که گگردده و گسترده است.
در خواندنشان شتاب نیست لیکن دقت، مراقبت، تفکر و تعقل و تأمل هست. پیوستگی و تداوم در مطالعه و برگرفتن یادداشت هرگاه سخن نو و گوهرین درآثار مکتوب پیشارو و دردست خواندن مشاهده و ملاحظه شده است، شیوه و پیشه و نحوه کتابخوانی این قلم است. انتخاب و انتزاع این یا آن کتاب از میان ده ها کتابی که به موازات خوانده شده و می شوند هرچندآسان نیست لیکن ناممکن هم نیست.
کتاب اعترافات قدیس اگوستین که به قلم توانای سایه میثمی به فارسی ترجمه شده است، و دفتر پژوهش و نشر سهروردی به چاپ رسانده و منتشرش نموده است و تجدید چاپ پی به پی اش همچنان ادامه دارد و در زمره آثارکلاسیک محسوب می گردد، اثری آموزنده، مفید و خواندنی است.
در هر سیزده فصل این کتاب، انسان به پیچیدگی و توبرتو و هزارلایه گی و فراخنا و امکانات بزرگ و اسرارآمیز هستی تحول پذیر انسان به نحو زنده و مصداقی پی می برد و بیدار وحساس می گردد. امکانات بزرگ دگرگون پذیری که چونان گدازه های آتشفشانی در لایه ها و زیرلایه های هسته هستی انسان متراکم و نهفته و نامریی و نهان هستند و هرآن می توانند فوران نمایند و قیامتی از تحول و دگرگونی را در جان انسان بپا نمایند. کتاب اعترافات سنت اگوستین چنین کتابی است.
کتاب زمان ادواری در مزدیسنا و عرفان اسماعیلیه هانری کربن که به قلم توانای دوست فاضل و نازنین ما دکتر انشاالله رحمتی تألیف و ترجمه شده است و نشرسوفیا به چاپش رسانده و منتشرش نموده، ذهن و فکر و عقل و فهم انسان را به افق های دیگری از آگاهی و سپهرهای دیگری از زیست دنیا وجودی انسان و اقلیم و عالم معنوی ایرانی - شیعی می راند و می کشاند. این کتاب غنی و پرمایه و لبریز از اشراقات ژرف روحانی و اصیل و گوهرین معنوی و باطنی است. اثری فوق العاده خواندنی، آموزنده و مفید.
کتاب معمای زمان و حدوث دنیا استاد بنام فکر و فلسفه میهن ما غلامحسین ابراهیمی دینانی را که مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران به چاپ رسانده و منتشر نموده، حاصل خرمنی از مساعی ومجاهدت های فکری و تأملات فلسفی معلمی است که دست و دامن اندیشه اش پراز هزاره هایی از سنت و میراث نبوی و حکمی و اشراقی ایرانی و اسلامی است. اثری فوق العاده خواندنی، آموزنده و مفید با طرح مسئله ها ومباحث ریشه ای و کلیدی در باب معمای زمان و حدوث دنیا.
کتاب The Archaeology Of Time (باستان شناسی زمان) اثرکوین لوکاس که رساله دکترای ایشان بوده و انتشارات مهم روتلچ در سال 2005 بچاپ رسانده و منتشر نموده است در باب فلسفه زمان در دانش باستان شناسیست، کتابی بسیار مهم و مفید و آموزنده. این کتاب هرچند حجیم نیست لیکن بسیار پرمحتواست. مسئله ها و مباحث کلیدی و ریشه ای و بنیادین مطرح شده در کتاب در باب زمان و مناسبت آن با دانش باستان شناسی افق های تازه ای را بروی مخاطب می گشاید.
کتاب ملکی دیگر و ملکوتی دیگر اکهارت تلی که به قلم توانای سیامک عاقلی به فارسی ترجمه شده و نشر نامک به چاپ رسانده و منتشر نموده و همچنان پی به پی تجدید چاپ می گردد، هرچند از هرنظر متفاوت از کتاب هایی است که در پیش ذکرشان رفت و در زمره کتاب های به اصطلاح دانشگاهی یا آکادمیک محسوب نمی گردد لیکن در نوع خود اثر بسیار خواندنی و جذاب و مفید است.
این کتاب افق های نویی از آگاهی و یا به مفهوم دقیق تر درباره آگاهیﹺ آگاهی بروی مخاطب می گشاید. خواندن کتاب های مشابه از این دست، فضاهای تازه ای را بروی ما می گشاید. دیوارها و حصارهای بلند و ستبر و سترگ و نگاه سرد و خشک به اصطلاح آکادمیک یا علمی را درهم می شکند و درمی نوردد و افق ها و فضاهای دیگری از احساس و آگاهی را درباره مرگ، درمعنای زندگی، درباب اخلاق، ایمان، ملک، ملکوت، زمان،ماده، مکان، تفکر، تعقل، تأمل، شعف، شادی، فضیلت، رذیلت، رویا، واقعیت و قس علیهذا بروی ما می گشاید.
جامعه و دنیا روزگارما بیش از روزگاران گذشته فربه از جمعیت های میلیونی تحصیل نموده و متخصص در انواع و اطوار و اقسام و اشجار رشته های علمی و مهارت های عملی ست. عالمان و متخصصانی که کثیرشان، دهه هایی از عمرخویش را بپای آموختن این یا رشته علمی این یا آن تخصص و مهارت های عملی هزینه نموده اند و ریخته اند لیکن به لحاظ وجودی و معنوی و در فکر و قول و فعل و عمل همچنان خام و ناپخته چونان انسان روزینه کوچه و بازار مانده اند.
انسان هایی که فربه از دانش اند و دست و دامنشان پراز اطلاعات علمی اما جانشان تهی از بینش و منش و دانایی و حکمت و خرد و معرفت اصیل زیستن و شکوهمند مردن. جامعه و دنیا ما به اینان بیش از آنان نیازمند است.
منبع: ایبنا - خبرگزاری کتاب ایران